Να καλωσορίσουμε τον Περιφερειάρχη, Γιάννη Σγουρό, τον Δήμαρχο, Γιώργο Καμίνη, και τους συνεργάτες τους, σ’ αυτή τη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, που έχει αποκλειστικά ως αντικείμενο το Κέντρο της Αθήνας και τις συλλογικές παρεμβάσεις μας καθώς, όπως ξέρετε, έχει γίνει μια συστηματική δουλειά.
Η Αθήνα είναι ο τόπος όπου γεννήθηκε η έννοια της δημοκρατικής πόλης, του Δήμου, του λαού των ενεργών πολιτών, οι οποίοι, όχι μόνο υπόκεινταν στους κανόνες της Πολιτείας, αλλά τους θεσμοθετούσαν οι ίδιοι. Οι πολίτες ήταν οι νομοθέτες. Και η δημοκρατική θέσπιση της Πολιτείας, των λειτουργιών, των ρόλων, των πολιτικών αποφάσεων, αποτέλεσε και το μεγάλο στοίχημα, αλλά και τη μεγάλη δύναμη της τότε Αθήνας. Και αυτό, σε αντίθεση με ό,τι ισχύει σήμερα, ιδιαίτερα στην πόλη μας, όπου ο πολίτης αισθάνεται αποξενωμένος από την ίδια του την πόλη, αισθάνεται αιχμάλωτος ανεξέλεγκτων καταστάσεων, αισθάνεται ότι δεν του ανήκει η πόλη του.
Η «πόλις», στην Αρχαία Ελλάδα, δεν ήταν ένα χωροταξικό κατασκεύασμα. Ήταν ένα ευρύτερο περιβάλλον, θα έλεγα, με κυρίαρχο το γεγονός ότι διεπόταν από μια σειρά αξιών και αρχών, με τις οποίες μεγάλωνε και μορφωνόταν. Και αυτές οι αξίες ήταν οδηγός, καθώς μπορούσε και έπαιρνε συλλογικές αποφάσεις ο ίδιος ο πολίτης. Και ο πολίτης δεν ήταν ένας ιδιώτης, δεν ιδιώτευε, αλλά ασκούσε δικαιώματα, όπως βεβαίως και υποχρεώσεις. Εξοπλισμένος με γνώση, που απαιτείτο για να συμμετέχει στα κοινά, όπου ο πολιτισμός, από το θέατρο μέχρι τα Λύκεια, ήταν ο τόπος για την ανάδειξη αυτής της έννοιας του πολίτη, προκειμένου να συμβάλει, να προτείνει και να ασκείται, ώστε να εκπληρώνει τον ρόλο του, αυτόν του «πολίτη».
Σήμερα, αντίθετα, ο πολίτης αισθάνεται αρκετά μόνος, πολλές φορές ανήμπορος, ή και χαμένος ακόμα. Και βέβαια, η αντίδρασή του είναι ακριβώς να ιδιωτεύει. Ούτε συνδιαμορφώνει, ούτε συμμετέχει, ούτε και ευθύνες αναλαμβάνει. Άλλοτε στωικά, άλλοτε μοιρολατρικά, άλλοτε με βία, ξεσπά ενάντια σε ένα περιβάλλον, σε μια πόλη που, είτε θεσμικά, είτε πρακτικά, τον υποτιμά.
Και η βία στις πόλεις μας, η βία ως κοινωνικό και πολιτικό φαινόμενο, βρήκε το αποκορύφωμά της το 2008 στην Αθήνα. Η βία που καταδικάζουμε - και σωστά. Δεν αρκεί, όμως. Σήμερα, απαιτείται στη χώρα μας μια νέα θέσμιση της Δημοκρατίας, που θα αγγίξει θεσμούς, οι οποίοι καλλιεργούν τη συμμετοχή, τις μεγάλες αλλαγές που θέλουμε και προωθούμε, καθώς και τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις κάθε Έλληνα και Ελληνίδας.
Οι παρεμβάσεις μας για το Κέντρο της Αθήνας πρέπει να είναι ένα παράδειγμα αυτής της νέας θέσμισης, που στοχεύουν όχι απλά στην ασφάλεια, δηλαδή στο αυτονόητο, αλλά και στο να ξαναβρεί αυτή η πόλη την ψυχή της και, σε μια σύγχρονη έκδοση, να ταυτιστεί με την έννοια αυτής της αρχαίας δημοκρατικής πόλης της Αθήνας. Όσο μακρινό κι αν φαίνεται, τόσο απαραίτητο είναι, σε έναν κόσμο όπου η Δημοκρατία σήμερα αναζητείται, ανακαλύπτεται ξανά στην ευρύτερη περιοχή μας. Την Αθήνα, την επισκέπτονται επιστήμονες, αλλά και λαοί και η Αθήνα θα έπρεπε να είναι ακριβώς το φωτεινό σημείο γύρω από αυτή την ταυτότητα της ανθρωπότητας.
Μια πόλη, όπου η τέχνη και η αισθητική θα εκφράζουν τις αξίες μας. Αυτές τις αξίες, με τις οποίες η ομορφιά αναδεικνύει τον άνθρωπο και την ανθρωπιά. Όπου η συμμετοχή στα κοινά και στις εξελίξεις, αυτά που διαμορφώνουν την πόλη και τη ζωή σε αυτήν, αποτελεί τελικά την εγγύηση για ασφάλεια, αλλά και την ανάκτηση της γειτονιάς, την ανάκτηση των δρόμων, της κάθε πλατείας, του κάθε σχολείου, του κάθε Πανεπιστημίου και όλων των δημόσιων χώρων, από τους κατοίκους, τους πολίτες, τους δημότες. Να ξαναγίνουν χώροι των δημοτών και των πολιτών.
Το Κέντρο της πρωτεύουσάς μας βιώνει εδώ και χρόνια επικίνδυνα φαινόμενα παρακμής, στο επίκεντρο των οποίων πλέον είναι, δυστυχώς, και η εκτεταμένη βία και, μάλιστα, από πολλές πλευρές. Με άμεσο αντίκτυπο στους πολίτες της και με συσσωρευμένα προβλήματα.
Η ρίζα τους, βέβαια, ξεκινά από τις δεκαετίες του ’60 και του ’70. Τότε άρχισε να εγκαταλείπεται το Κέντρο της πόλης, μετά από την απρογραμμάτιστη και άναρχη πυκνοδόμησή του. Τότε ξεκίνησε η υποβάθμιση στις πλέον πυκνοδομημένες περιοχές και, βεβαίως, και σε πολλές περιοχές που τότε ήταν ιδιαίτερα όμορφες, τις οποίες σήμερα έχουμε χάσει. Έχουμε χάσει και την ομορφιά και την αισθητική, αλλά και τις ιστορικές μνήμες γι΄ αυτά τα οποία υπήρχαν εκεί. Το αποτέλεσμα ήταν να γίνει απρόσωπη, τσιμέντο, χωρίς ιστορία και παράδοση, με το αίσθημα ότι δεν έχει και μέλλον.
Βέβαια, τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Αθήνα, τα αντιμετωπίζουν και άλλα μεγάλα αστικά κέντρα ευρωπαϊκών πόλεων και, πολύ περισσότερο, των αμερικανικών μεγαλουπόλεων.
Η διαδικασία αυτή, όμως, οδήγησε σε σχετική συρρίκνωση του πληθυσμού στο ευρύτερο κέντρο της Αθήνας και σε σταδιακή αλλαγή της κοινωνικής και οικονομικής φυσιογνωμίας του.
Από την αρχή της δεκαετίας του ’90, άρχισε να μεταβάλλεται και η εθνοφυλετική του φυσιογνωμία, καθώς οι σχετικώς χαμηλές τιμές ενοικίου προσέλκυσαν όλο και περισσότερους μετανάστες.
Ο σημερινός δημόσιος λόγος συχνά απλουστεύει το πρόβλημα της Αθήνας, επικεντρώνοντας σε μία από τις εκφάνσεις του και, βασικά, στα συμπτώματα, όπως π.χ. στη συγκέντρωση παράνομων μεταναστών ή την εγκληματικότητα.
Αυτά αποτελούν το αποτέλεσμα, το σύμπτωμα. Και εμείς, αυτό που απαιτείται, είναι να χτυπήσουμε τις βαθύτερες αιτίες. Πρόκειται για προβλήματα οικονομικά και κοινωνικά, αντιφατικά κοινωνικά και οικονομικά συμφέροντα, που συνθέτουν ένα συνολικό πρόβλημα, πράγμα που σημαίνει, βέβαια, ότι και η λύση του - σε τελική ανάλυση - είναι σύνθετη, αλλά και πολιτική.
Γι’ αυτό είμαστε εδώ, σε αυτή τη συνάντηση, μαζί με την Αυτοδιοίκηση της Αθήνας και της Αττικής.
Όλοι οι Αθηναίοι θυμόμαστε, αλλά και η υφήλιος ολόκληρη, όλοι οι Έλληνες, βεβαίως, όπως και ο Ελληνισμός της Διασποράς, σε τι κατάσταση ήταν η πόλη μας το 2004, όταν δηλαδή φιλοξενήσαμε τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Όχι μόνο τα είχαμε καταφέρει, αλλά είχε δημιουργηθεί και ένα κεκτημένο, πάνω στο οποίο θα μπορούσε να είχε «πατήσει» η προηγούμενη κυβέρνηση. Θα μπορούσε να χτίσει, για να δώσει θεσμούς, διαδικασίες λειτουργίας, συγκοινωνίες, δράσεις, νέα πνοή στην πόλη, όπως έγινε και σε πολλές άλλες πόλεις, μετά τη φιλοξενία σημαντικών γεγονότων.
Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Βαρκελώνη. Μια πόλη που, σήμερα, είναι η ανερχόμενη πόλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ίσως από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς για τη νεολαία της Ευρώπης και όχι μόνον.
Γιατί αυτοί τα κατάφεραν και όχι εμείς; Για εμάς, η ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων πήγε χαμένη. Ούτε η τότε κυβέρνηση, ούτε η τότε Δημοτική Αρχή, έδωσαν την παραμικρή σημασία. Το αίσθημα ήταν ότι μάλλον ήθελαν να ξεχάσουν το γεγονός των Ολυμπιακών Αγώνων και ό,τι έδωσε αυτό στη χώρα μας. Και τα αποτελέσματα της δικής τους ανικανότητας ή επιλογής, τα βιώνουμε σήμερα.
Σήμερα, όμως, 18 μήνες μετά το ξεκίνημά μας, δεν είμαστε στο μηδέν. Έχουν μπει τα θεμέλια, για να αλλάξει η Αθήνα. Γνωρίζουμε όλοι ότι μιλάμε για προβλήματα ετών, τα οποία δεν λύνονται από τη μια μέρα στην άλλη. Όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι δικαιολογούνται καθυστερήσεις.
Όλοι σας έχετε τεράστιο φόρτο μέσα στην ευρύτερη κρίση της χώρας, όμως, πολύ σωστά ο Δήμαρχος, οι δημότες, οι πολίτες - επιχειρηματίες, δημιουργοί, κάτοικοι - θεωρούν ότι δεν πάει άλλο. Γι’ αυτό και σ’ αυτό το πλαίσιο, όλοι σας έχετε συγκεκριμένα θέματα, άλλοι περισσότερο, άλλοι λιγότερο, αλλά όλοι, όλα τα Υπουργεία έχετε θέματα να αντιμετωπίσετε, από το Υπουργείο Εσωτερικών, μέχρι το Υπουργείο Τουρισμού και Πολιτισμού, και πρέπει να το κάνετε όσο πιο γρήγορα γίνεται.
Είμαστε εδώ, για να δώσουμε λύσεις. Και αυτό κάνουμε. Η περίοδος της γενικευμένης κρίσης που ζούμε αποτελεί παράλληλα και μια ευκαιρία, για να επαναπροσδιορίσουμε τόσα πράγματα: πρώτα και κύρια, τον τρόπο με τον οποίο ζούμε στις πόλεις μας, να δούμε πώς θέλουμε να χτίσουμε τη ζωή μας σ’ αυτές τις πόλεις, πώς οργανώνουμε τη ζωή μας, πώς την αναπτύσσουμε.
Πολλά μπορούμε και πρέπει να πούμε για την Αθήνα και το μέλλον της. Όμως, το πρώτο που πρέπει να ξεκαθαρίσουμε είναι ότι, άμεσα, οφείλουμε να βάλουμε τελεία στη συνέχιση της σημερινής παρακμής.
Ο σχεδιασμός μας για την Αθήνα είναι συνολικός και εκεί θα καταλήξω. Όμως, επαναλαμβάνω ότι, πρώτο μας μέλημα είναι να μπει καταρχήν τάξη και να αποτραπεί η αναταραχή και η βία, απ’ όπου κι αν προέρχεται.
Έχουμε να αντιμετωπίσουμε την μικροεγκληματικότητα. Έχουμε και το οργανωμένο έγκλημα, τα κυκλώματα. Αυτά που διακινούν και εκμεταλλεύονται αλλοδαπούς. Έχουμε τα κυκλώματα μαστροπείας και επαιτείας. Έχουμε τα εγκληματικά δίκτυα διακίνησης ναρκωτικών. Εγκληματικότητα και βία, κατακερματίζουν την κοινωνία μας. Η βία στα σχολεία, η βία στα γήπεδα, η βία μεταξύ διαφορετικών πληθυσμιακών ομάδων ή ποδοσφαιρικών ομάδων, η έξαρση ρατσιστικών επιθέσεων και πράξεων μίσους.
Η Αθήνα θα βυθιστεί, εάν συνεχιστεί αυτή η βία. Και βέβαια, η βία δεν αποτελεί λύση.
Πιο συγκεκριμένα: η Ελληνική Αστυνομία, συνεπικουρούμενη – όπου αυτό είναι δυνατό - και από το δυναμικό της Δημοτικής Αστυνομίας, θα ενισχυθεί. Ενίσχυση για την αποτελεσματικότερη εφαρμογή του ειδικού σχεδίου αστυνόμευσης του Κέντρου της Αθήνας.
Ο σχεδιασμός περιλαμβάνει σε καθημερινή βάση πεζές περιπολίες, εποχούμενες περιπολίες, καθώς και ομάδων δίκυκλης αστυνόμευσης «ΔΙΑΣ» και «ΔΕΛΤΑ».
Επίσης, καθημερινά, λαμβάνει χώρα η στοχευμένη δράση των ομάδων πρόληψης και καταστολής εγκλήματος. Και ακόμη, ειδικές επιχειρήσεις για την εφαρμογή της νομοθεσίας περί ναρκωτικών, ηθών, λαθρεμπορίας και πνευματικής ιδιοκτησίας.
Μεγάλες επιχειρήσεις γενικών αστυνομικών ελέγχων θα διενεργούνται σε τουλάχιστον εβδομαδιαία βάση. Γι’ αυτό το θέμα, το θέμα της άμεσης αντιμετώπισης της εγκληματικότητας, της βίας και της γενικότερης ανομίας, θα μας ενημερώσει αμέσως μετά ο Χρήστος Παπουτσής.
Όμως, θέλω να τονίσω ότι, ακόμα κι αν είχαμε την ιδανική αστυνόμευση, την καλύτερη αστυνόμευση στον κόσμο, ακόμα κι αν είχαμε το δεκαπλάσιο αριθμό αστυνομικών και δυνάμεων καταστολής, το πρόβλημα δεν θα το λύναμε. Ήδη, έχουμε από τις μεγαλύτερες αναλογίες αστυνομικών ανά κάτοικο στην Ευρώπη.
Η Αστυνομία μπορεί και συμβάλλει σε κρίσιμες καταστάσεις, αλλά δεν είναι εκείνη που δίνει λύσεις σε βαθύτερα κοινωνικά ζητήματα. Ναι, η ασφάλεια είναι προτεραιότητα. Θα τιθασεύσουμε την εγκληματικότητα και τη βία. Θα τις τιθασεύσουμε όμως πρόσκαιρα, χωρίς να ακουμπήσουμε τις αιτίες που τις δημιουργούν, αν θεωρούμε ότι η Αστυνομία θα μπορέσει να τα κάνει αυτά από μόνη της.
Το ίδιο ισχύει και για το πρόβλημα του κοινωνικού αποκλεισμού, όπως και για το πρόβλημα της ανεξέλεγκτης προσφυγιάς, αλλά και της άνεργης νεολαίας και, γενικότερα, για την ανασφάλεια που, πολλές φορές, οδηγεί σε αναταραχές και βία.
Καθημερινές κοινωνικές ανάγκες, ο πληθυσμός, που ζει και εργάζεται στο Κέντρο της πόλης, δεν έχει τις απαραίτητες υποδομές και τον προγραμματισμό για να τις αντιμετωπίσει.
Το πρόβλημα δεν εντοπίζεται μόνο στο ιστορικό και εμπορικό Κέντρο της πόλης. Δηλαδή, Ομόνοια, Σταδίου, Ερμού, Αθηνάς, Πειραιώς, πλατεία Βάθη και περιοχή Μουσείου. Ολόκληρες συνοικίες ή και σημαντικά τμήματα αυτών, έως πρόσφατα συμπαγώς μεσοαστικά, όπως τα Πατήσια, η πλατεία Κολιάτσου, η πλατεία Αμερικής, η Κυψέλη, το Παγκράτι, ο Νέος Κόσμος και το Θησείο, αργά αλλά συστηματικά, απαξιώνονται και κοινωνικά και οικονομικά.
Γι’ αυτό, εδώ και μήνες, μελετούμε αλλά και σχεδιάζουμε παρεμβάσεις. Ήδη, κάνουμε και θα συνεχίσουμε να κάνουμε ό,τι απαιτείται.
Όμως, υπάρχει και μια άλλη, εξίσου σημαντική παράμετρος, στην οποία θα ήθελα να μείνω έστω για λίγο, πριν συνεχίσω περιγράφοντας μερικές από τις βασικές πρωτοβουλίες που παίρνει η Πολιτεία.
Για να λύσουμε ένα τόσο σύνθετο πρόβλημα και να δώσουμε ένα νέο χαρακτήρα στην πόλη μας, είναι απαραίτητο να συνεργαστούμε όλοι μαζί, όλοι όσοι βρισκόμαστε στην Αθήνα και στην ευρύτερη περιοχή. Δεν φτάνει μόνο το κράτος, η κεντρική Κυβέρνηση. Και μάλιστα, θα έλεγα ότι, όπως έχει δομηθεί η κεντρική Κυβέρνηση σε σχέση με την Αθήνα και την Αττική, δεν είναι θέμα απλώς πολλών συναρμοδιοτήτων, αλλά και το γεγονός ότι είναι συγκεντρωμένες στο κεντρικό κράτος αυτές οι αρμοδιότητες, ενώ πολλές από αυτές θα έπρεπε να είναι και συστηματικά να πηγαίνουν σε έναν αποκεντρωμένο φορέα, στους αποκεντρωμένους φορείς της Αυτοδιοίκησης, διότι ακριβώς εκεί είναι το πρόβλημα.
Οι αλληλοεπικαλύψεις κεντρικά, δημιουργούν και αυτές ένα θεσμικό πρόβλημα. Γι’ αυτό, είναι κομβικός ο ρόλος της Αυτοδιοίκησης, ιδιαίτερα του Δήμου και περισσότερο μετά την ψήφιση του «Καλλικράτη». Γι’ αυτό, άλλωστε, συναντηθήκαμε και με τον Δήμαρχο, όχι μόνο σήμερα, αλλά αρκετές φορές, και είναι εδώ μαζί μας, όπως και με τον Περιφερειάρχη - και θα μιλήσει και ο ίδιος. Το ίδιο ισχύει και για τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και τις Κινήσεις των πολιτών, που πρέπει να συμβάλουν, όπως και κάθε πολίτης ξεχωριστά.
Κινήσεις και πρωτοβουλίες λαμπρές, που υπάρχουν, ειρηνικές και δημιουργικές, που πρέπει να στηριχθούν. Φέρνω παραδείγματα: οι κοινωνικές υπηρεσίες από τη μια, αλλά και ο πολιτισμός στην πόλη. Όλοι γνωρίζουμε τη δουλειά που κάνουν πολλές ομάδες κατοίκων ή επιχειρηματιών - να μην αναφερθώ σε ορισμένες από αυτές, για να μην αδικήσω κανέναν - που έχουν πάρει σημαντικές και αξιέπαινες πρωτοβουλίες. Θα έλεγα, μάλιστα, και δημοφιλείς πρωτοβουλίες, που στηρίζονται από τους πολίτες.
Όλες αυτές οι δραστηριότητες πρέπει να «δέσουν», να συγχρονιστούν, να αποτελέσουν ένα ρεύμα αλλαγών και για την αλλαγή νοοτροπίας, να γίνουν ένας πόλος αλλαγής της νοοτροπίας όλων μας, για το πώς πρέπει να δουλέψει το Κέντρο της Αθήνας, η γειτονιά μας.
Γι’ αυτό και, στην κάθε γειτονιά, θέλουμε Κινήσεις πολιτών, νέων, Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, να δημιουργήσουν εργαστήρια επεξεργασίας τοπικών λύσεων και να αξιοποιήσουν το τοπικό ανθρώπινο δυναμικό, με παρεμβάσεις παντού: από το πράσινο, τον αθλητισμό και την ψυχαγωγία, μέχρι τον πολιτισμό, την αισθητική και την αλληλεγγύη με τον συνάνθρωπό μας.
Και όλα αυτά, βεβαίως, με την απαραίτητη στήριξη από την Αυτοδιοίκηση και την Πολιτεία.
Τώρα, ως προς την υλοποίηση του σχεδιασμού μας, κάτι βεβαίως που θα συζητήσουμε και με την Αυτοδιοίκηση - έχουμε ήδη συζητήσει, αλλά θα συζητήσουμε και περαιτέρω σήμερα - έχουμε δουλέψει τους τελευταίους μήνες πάνω σε συγκεκριμένες προτάσεις, για να αλλάξουμε το Κέντρο της Αθήνας και τη ζωή όλων των συμπολιτών μας που εργάζονται ή ζουν εδώ, ή ακόμα και όσων επισκέπτονται την πόλη.
Το ζητούμενο δεν είναι να δούμε κάθε πρόβλημα αποσπασματικά, αλλά να σχεδιάσουμε και να υλοποιήσουμε πολιτικές, που όλες μαζί θα έχουν αποτέλεσμα, θα αποτελούν δηλαδή ένα ενιαίο πλαίσιο για την αλλαγή της πόλης μας.
Παράδειγμα: εφαρμόζουμε συγκροτημένη πολιτική για το μεταναστευτικό, κάτι που έλειπε τόσα χρόνια. Το πρόβλημα, δεν το είχε αντιμετωπίσει κανείς κατά πρόσωπο, τόσο για τους παράνομους, όσο και για τους νόμιμους μετανάστες.
Ήδη, με την υιοθέτηση ισχυρού θεσμικού πλαισίου, έχει γίνει σημαντική πρόοδος στο θέμα του ασύλου, της υποδοχής και του διαχωρισμού των παράνομα εισερχομένων μεταναστών, αλλά και των διαδικασιών επιστροφής - και κυρίως, της διαδικασίας των εθελούσιων επιστροφών.
Και αυτό έχει διαχωριστεί, με τη διαδικασία εξέτασης των αιτημάτων ασύλου, που επιταχύνεται. Ήδη, προχωράει η διαχείριση των εκκρεμών υποθέσεων ασύλου. Σκεφτείτε ότι, τα τελευταία χρόνια, δεν είχαν ξεκαθαριστεί, με αποτέλεσμα να έχουμε φτάσει στις 47.000 υποθέσεις, που δεν έχουν εξεταστεί και διαλευκανθεί.
Και βεβαίως τώρα, αυτούς τους τελευταίους μήνες, έχουν δημιουργηθεί και οι αναγκαίες Δευτεροβάθμιες Επιτροπές Εμπειρογνωμόνων, ώστε να ξεκαθαρίσουν αυτές οι υποθέσεις ασύλου. Έχουν ήδη τοποθετηθεί οι επικεφαλής και νομίζω ότι αυτό έγινε και με το σύστημα του «OpenGov», της αυτοτελούς Υπηρεσίας Ασύλου και της νέας Υπηρεσίας Πρώτης Υποδοχής στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη.
Ολοκληρώνεται παράλληλα η χωροθέτηση Κέντρου Πρώτης Υποδοχής Νεοεισερχομένων Μεταναστών και Κέντρων Κράτησης Υπό Απέλαση Μεταναστών, σε χώρους πρώην στρατοπέδων.
Ελπίζω σύντομα να έχουμε την τελική πρόταση χωροθέτησης και το χρονοδιάγραμμα για την κατασκευή των Κέντρων. Εδώ χρειάζεται όλοι, σε όλη την Ελλάδα, να βοηθήσουν, ώστε να αποδεχθούν τη δημιουργία παρόμοιων Κέντρων στην Περιφέρειά τους. Αυτά τα Κέντρα θα είναι αναγκαστικά σε διάφορες περιοχές της χώρας μας, αλλά δεν λύνεται το πρόβλημα, αν δεν τοποθετηθούν και δημιουργηθούν.
Ήδη, υλοποιείται πρόγραμμα εθελούσιων επιστροφών από την Ελληνική Αστυνομία, σε συνεργασία με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης, κάτι που δεν υπήρχε πριν. Αυτό θα ενισχυθεί με επιπλέον χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επιστροφών. Για την ενίσχυση των επιστροφών γενικότερα και των απελάσεων, θα συνδράμει το Υπουργείο Εξωτερικών, που έχει ρόλο στην επικοινωνία με τις Προξενικές Αρχές των χωρών καταγωγής.
Να έχουμε ένα συγκεκριμένο επιχειρησιακό σχέδιο για την ενίσχυση των επιστροφών με δύο σκέλη. Το πρώτο να αφορά σε μέτρα για την επίτευξη καλύτερης συνεργασίας με τις χώρες καταγωγής - όπως ξέρετε, υπάρχουν χώρες που δεν θέλουν, δεν το λένε επισήμως, αλλά ουσιαστικά δεν θέλουν να συνεργαστούν. Και το δεύτερο, να εξειδικεύσει στο πώς, αξιοποιώντας διαθέσιμους Κοινοτικούς πόρους, θα επιταχύνουμε τη μέγιστη ανταπόκριση αλλοδαπών σε προγράμματα εθελοντικού επαναπατρισμού.
Βεβαίως, η όλη μας πολιτική συνδυάζεται και με πρωτοβουλίες που παίρνουμε σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σε ό,τι αφορά μια πιο αποτελεσματική και συλλογική ευρωπαϊκή πολιτική, όπως βεβαίως και με τη συνεργασία της Ευρώπης με τις γειτονικές χώρες, ιδιαίτερα με την Τουρκία, προς αυτή τη κατεύθυνση.
Επίσης, δύο σημαντικά μέτρα για τους νόμιμους μετανάστες θεσμοθετούνται τον Ιούνιο, ώστε να βάλουμε τάξη και να πλήξουμε την ανασφάλιστη εργασία, που επιτρέπει την εισφοροδιαφυγή και, βεβαίως, την έλλειψη προστασίας των εργαζομένων.
Αυτό γίνεται με τη μείωση του αριθμού των ενσήμων που απαιτούνται για την ανανέωση της άδειας παραμονής των νομίμων μεταναστών, που βρίσκονται χρόνια στη χώρα μας και κινδυνεύουν να εκπέσουν της νομιμότητας.
Και το δεύτερο μέτρο, είναι η ρύθμιση για τις κυρώσεις εναντίον των εργοδοτών παράνομα διαμενόντων αλλοδαπών, η οποία συνδέεται με την αναμόρφωση του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας και αναμένεται να πλήξει τόσο την ανασφάλιστη εργασία, όσο και την παράνομη μετανάστευση.
Το Υπουργείο Εργασίας κοιτάζει και διάφορες άλλες κινήσεις και δράσεις, ακριβώς για την καλύτερη καταγραφή του νόμιμου μεταναστευτικού πληθυσμού - βεβαίως, υπάρχει στους καταλόγους - αλλά και των παρανόμων μεταναστών στη χώρα μας. Θα ενημερωθούμε εκτενώς από τους αρμόδιους συναδέλφους.
Κρίνω σκόπιμο, επίσης, να προγραμματίσουμε συναντήσεις εργασίας για το μεταναστευτικό, ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Ιουνίου, όπου έχει τεθεί ως βασικό θέμα για την Ευρώπη. Δηλαδή, εκεί θα παρθούν - ελπίζουμε - σοβαρές και αποτελεσματικές αποφάσεις.
Όμως, αυτές οι συσκέψεις δεν σημαίνουν από μόνες τους κάτι, αν για παράδειγμα δεν μπει τάξη στο παραεμπόριο - ξέρω ότι ο Δήμος κάνει μια τεράστια προσπάθεια - κι αν δεν δούμε ξανά τον υγειονομικό χάρτη του Κέντρου, εντοπίζοντας και υποστηρίζοντας ευπαθείς ομάδες που ζουν εδώ.
Ήδη, ενεργοποιούνται κινητές υγειονομικές μονάδες αποτελεσματικά και σχεδιάζεται η επέκταση αυτών των δράσεων που γίνονται με το Υπουργείο Υγείας και με το «ΚΕΕΛΠΝΟ». Και βεβαίως, η καταγραφή των λαθρομεταναστών είναι σημαντική και εδώ, γιατί θα συμβάλει στην εξάλειψη επιδημιών, όπως το AIDS, η ηπατίτιδα και άλλα.
Χρειάζεται επίσης - και αν δεν τα δούμε αυτά, δεν θα έχουμε ολοκληρωμένη προσέγγιση - να κοιτάξουμε κατάματα το ζήτημα των χρηστών ναρκωτικών. Εμείς έχουμε τονίσει την ανάγκη, όπου δεν μπορεί να υπάρξουν καθαρά θεραπευτικές λύσεις, τουλάχιστον να βοηθήσουμε στην ανάπτυξη Μονάδων Υποκατάστασης. Και αυτό κάνουμε, με τη λειτουργία τριών νέων Μονάδων, που δεν θα λειτουργούν πια ασυντόνιστα και διασπαρμένες όπου να 'ναι, αλλά και μέσα σε χώρους Νοσοκομείων, ώστε να τραβήξουν από το δρόμο ένα σημαντικό αριθμό συνανθρώπων μας και να περιορίσουν τις ευκαιρίες για τη δημιουργία περαιτέρω εστιών διακίνησης ναρκωτικών.
Το ίδιο ισχύει και με τη φυσιογνωμία που δημιουργούμε σε όλες αυτές τις περιοχές του Κέντρου. Περιοχές που, σήμερα, τείνουν να γκετοποιηθούν και χρειάζεται να κάνουμε παρεμβάσεις, με σειρά μέτρων και κινήσεων - για τα οποία, βεβαίως, όπως σας είπα, έχουν ήδη γίνει οι σχετικές επεξεργασίες - όπως μέσα από νέες υποδομές, π.χ. με καινούργια σχολεία, με τη γενικότερη πολεοδομική και κυκλοφοριακή ανασυγκρότηση της Αθήνας, καθώς και με την πρόβλεψη για δημιουργία ποδηλατοδρόμων από μια περιοχή της πόλης στην άλλη.
Αυτό απλώς αναδεικνύει το Κέντρο της πόλης, όμως, η αντιμετώπιση των προβλημάτων του Κέντρου της πόλης δεν αφορά μόνο στα του Κέντρου, αλλά και γενικότερα στις δράσεις, τις διεξόδους και τις δυνατότητες διαφυγής, αν θέλετε, για ψυχαγωγία και άλλες δράσεις και στην υπόλοιπη Αττική, όπως και για κάθε άλλη παρόμοια πρωτοβουλία, για την οποία μπορούμε να συμφωνήσουμε, προκειμένου να ξανακερδίσουμε την πόλη.
Και πάλι τονίζω: μόνο η αστυνόμευση δεν αρκεί, αυτή είναι προαπαιτούμενο, αλλά δεν είναι επαρκές. Το ζήτημα του Κέντρου δεν τελειώνει με το να εδραιώσουμε αίσθημα ασφάλειας στους κατοίκους του Αγίου Παντελεήμονα, ή της Πλατείας Βικτωρίας, ή ακόμα και του Κέντρου γενικότερα.
Το ζήτημα του Κέντρου είναι η ζωή. Και η ζωή, σημαίνει επίσης να φέρουμε ανάπτυξη και δημιουργία. Όχι μόνο να διώξουμε τα προβλήματα, αλλά να ξαναφέρουμε ζωή στο Κέντρο. Η ζωή σημαίνει καινοτομία, δημιουργικότητα, δράση, σημαίνει εύκολη κίνηση των πολιτών, σημαίνει ευκαιρίες για τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων, σημαίνει κίνητρα για να έρθουν πάλι να μείνουν στο Κέντρο νέοι, φοιτητές, νέες οικογένειες.
Το Κέντρο θα ζωντανέψει, όταν κατακλυστεί από Υπηρεσίες, δράσεις, επιχειρήσεις και δημιουργικότητα. Όταν θα ενισχυθεί η αγορά, η ψυχαγωγία, οι τέχνες και ο πολιτισμός. Και το Υπουργείο Πολιτισμού, αλλά και το ΥΠΕΚΑ, θα μας παρουσιάσουν μια σειρά από σημαντικές πρωτοβουλίες, που έχουν στο επίκεντρό τους αυτή τη φιλοσοφία.
Το ΥΠΕΚΑ έχει σχεδιάσει ειδικά προγράμματα ανάπλασης περιοχών, τα οποία περιλαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα και δράσεις, με στόχο τη βελτίωση των όρων διαβίωσης των κατοίκων και της ποιότητας του περιβάλλοντος, έτσι ώστε να παραμείνουν οι κάτοικοι που έχουν απομείνει π.χ. στο Γεράνι,, αλλά κυρίως να κατοικήσουν και νέοι. Και γι’ αυτό, πάμε ακόμα και σε φορολογικά και οικονομικά κίνητρα για την κινητοποίηση και ιδιωτικών πόρων.
Στις περιοχές του Κεραμεικού και του Μεταξουργείου, γειτονιές με πάνω από το 45% των ιδιοκτησιών απαξιωμένο ή αδόμητο, έμφαση δίνεται στα περισσότερα από 150 διατηρητέα κτίρια, ο μεγαλύτερος αριθμός των οποίων είναι εγκαταλελειμμένα.
Πάμε, επίσης, άμεσα και σε μείωση των αντικειμενικών αξιών σ’ αυτές τις περιοχές, ώστε να επιστρέψουν οι χαμένες χρήσεις και να έρθουν νέοι κάτοικοι στο Κέντρο της πόλης.
Και σε συνεργασία με τον Δήμο της Αθήνας, προωθούμε τη μετατροπή παλαιών ξενοδοχείων σε διαμερίσματα για νέους ανθρώπους, για δημιουργούς, για καλλιτέχνες, αλλά και για «πληροφορικάριους» σε πολυμέσα, ώστε να συμβάλουν στη νέα επιχειρηματικότητα.
Σε μια άλλη περιοχή του κέντρου, τα Εξάρχεια, σε συνεργασία με το ΚΕΘΕΑ και με τη συμμετοχή της Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων και Αναπλάσεων, εξελίσσεται παρεμβατική ανάπλαση πιλοτικά και για την υπόλοιπη Ελλάδα. Η παρέμβαση έχει στόχο την ανάκτηση του Λόφου του Στρέφη και την απόδοσή του για χρήσεις αναψυχής στους κατοίκους, με παράλληλη προσέγγιση και ευαισθητοποίηση για διάφορα τοπικά θέματα.
Όπως ξέρετε, βεβαίως, και η μεγάλη υπόθεση του Ελληνικού θα μας επιτρέψει να απελευθερώσουμε και άλλες περιοχές στο Κέντρο της Αθήνας, ώστε να δημιουργηθούν και άλλοι χώροι αναψυχής, πάρκων και αθλητισμού, για δράσεις των πολιτών και των δημοτών.
Βέβαια, δεν μπορώ και δεν είναι ο ρόλος μου να παραθέσω τα πάντα στην εισήγησή μου. Όλα αυτά είναι παραδείγματα πολιτικών που, είτε έχουν ήδη ξεκινήσει, είτε πρόκειται να ξεκινήσουν άμεσα για το Κέντρο.
Θέλω από τον καθένα σας, να μιλήσει όσο πιο αναλυτικά γίνεται, για τις πολιτικές στον τομέα της αρμοδιότητάς σας, καθώς και να δούμε και τα χρονοδιαγράμματα για την κάθε δράση, για τα οποία θα παρακαλέσω να τηρηθούν αυτές οι ημερομηνίες, χωρίς αποκλίσεις.
Θα ήθελα, επίσης, να μιλήσω λίγο για την ταυτότητα της πόλης, της Αθήνας, που είναι κάτι πολύ σημαντικό. Πέρα από την αντιμετώπιση των άμεσων προβλημάτων, οφείλει η Πολιτεία, μαζί βεβαίως με τους Αυτοδιοικητικούς και όχι μόνο φορείς, να ενισχύσει την ιστορική, διαχρονική και σύγχρονη ταυτότητα της Αθήνας, στοχευμένα, καθολικά, με σχέδιο ολιστικό.
Κάθε μας δράση, ακόμα και αυτές οι άμεσες πολιτικές μας, πρέπει να χτίζουν, να συμπληρώνουν και να βοηθούν το προφίλ που θέλουμε να δώσουμε στην πρωτεύουσά μας συνολικά.
Να χτίζουν την ταυτότητά της, να αναδεικνύουν το χαρακτήρα της, τις δημιουργικές της δυνατότητες, ώστε να έχει μια ξεκάθαρη και ελκυστική εικόνα για τον ίδιο τον πολίτη που ζει εδώ, αλλά βεβαίως να είναι και μια εικόνα ενός τουριστικού προορισμού. Δεν μπορεί η Αθήνα να μην ανήκει σε εκείνες τις πόλεις, που όλοι συζητάνε, όλοι θέλουν να επισκεφθούν ή ακόμα και να ζήσουν σε αυτήν.
Η Αθήνα οφείλει να γίνει ένας από τους κύριους πολιτιστικούς και τουριστικούς προορισμούς και της Ελλάδας και του κόσμου. Το έχει στο DNA της. Και αυτό το DNA, και πρέπει, και μπορούμε να το «ξυπνήσουμε».
Οφείλει να είναι μια βιώσιμη πόλη, μια όμορφη πόλη, που θα αναδύει την ιστορικότητά της, συνδέοντας βεβαίως αυτή την ιστορικότητα, την ιστορία και την παράδοση, με την ανάπτυξη του σύγχρονου πολιτισμού της Αθήνας και όχι μόνον.
Τίποτα λιγότερο δεν θα πρέπει να μας ικανοποιεί, σε σχέση με την πρωτεύουσα του Ελληνισμού. Η πολυπολιτισμικότητα δεν μπορεί και δεν θα πρέπει να αποτελεί απειλή, αλλά συστατικό στοιχείο της σύγχρονης μορφής μιας ζωντανής πόλης, πόσο μάλλον μιας πόλης-μητέρας πολιτισμών.
Σήμερα, οι πετυχημένες πόλεις διεθνώς, είναι πόλεις που δημιουργούν και με ευνομία ενσωματώνουν τη διαφορετικότητα. Από το Λονδίνο, μέχρι και τη Νέα Υόρκη.
Η δημιουργική συνύπαρξη ανθρώπων, τάσεων και ρευμάτων δεν μπορεί παρά να είναι συστατικά μιας πόλης όπως η Αθήνα, όπως και της νέας επιχειρηματικότητας, αλλά και του πολιτισμού, το λίκνο του οποίου βρίσκεται εδώ, στην Ελλάδα της Δημοκρατίας.
Είναι ο πλούτος μας, είναι στοιχεία που θα πρέπει να ενσωματωθούν στο σχέδιο οριοθέτησης της ταυτότητας της Αθήνας. Και να αυξηθεί ακριβώς αυτή η αξία της πόλης μας, ως προορισμός τόσων ανθρώπων ανά την υφήλιο.
Αντίστοιχα και παράλληλα, αυτή η ταυτότητα πρέπει να συμβάλει και στην ανάπτυξή της, αλλά και στη λύση των σημερινών προβλημάτων.
Προτεραιότητα, λοιπόν, είναι η κατάρτιση αυτού του σχεδίου, αλλά και η εφαρμογή του, καθώς και η επικοινωνία για την ενίσχυση της ταυτότητας της πόλης και στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Ένα σχέδιο, που θα εμπλέκει όλους τους κατοίκους, τους ενεργούς πολίτες της, όσους τη ζουν και την αισθάνονται. Και τους καλούμε να συμβάλουν στη συνεχή και ζωντανή διαβούλευση, που εμείς ή ο Δήμος και η Περιφέρεια θα κάνουμε καθώς εξελίσσεται το πρόγραμμά μας, ιδιαίτερα στην προσπάθεια ανάδειξης αυτής της νέας ταυτότητας.
Η ταυτότητα μιας πόλης δεν είναι κάτι αόριστο, είναι μέρος της ψυχής κάθε κατοίκου της και πρέπει να γίνει κτήμα αυτή η προσπάθεια αλλαγής. Να αποτυπώνεται στα πάντα, στο κτίριο, στο δρόμο, στη συμπεριφορά, στις σχέσεις με τους συνανθρώπους, στην εξυπηρέτηση, στα χρώματα, στην πρόσβαση, στις συγκοινωνίες.
Γι’ αυτό, λοιπόν, εν προκειμένω, το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, σε συνεργασία και με τον ΕΟΤ, να αναλάβουν να ηγηθούν εκείνων των ιδιαίτερων προσπαθειών για την ανάδειξη της ταυτότητας που θέλουμε για την πόλη, πάντα βεβαίως μαζί με τον Δήμο. Την ανάδειξη, δηλαδή, εκείνων των στοιχείων της, που θα την κάνουν μοναδική, ιδιαίτερη.
Ο Παύλος Γερουλάνος θα προχωρήσει σε συνεργασία με κάθε άλλο συναρμόδιο φορέα, με άλλα Υπουργεία και, όπως είπα, και με τον Δήμο, και όχι μόνο με τους τυπικά συναρμόδιους, αλλά και με όσους άλλους θέλουν να εμπλακούν και έχουν την όρεξη και μοιράζονται το ίδιο όραμα - καλλιτέχνες, αρχιτέκτονες, ανθρώπους των γραμμάτων, Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, νέους, μαθητές, φοιτητές, σε αυτό το σχέδιο, να αξιοποιήσουμε την εμπειρία και άλλων πόλεων της Ευρώπης, που έχουν αντιμετωπίσει αντίστοιχα ζητήματα και τα έχουν επιλύσει αποτελεσματικά, με γνώμονα πάντα την ιδιαίτερη φυσιογνωμία της πόλης μας, την ιστορικότητά της.
Ήδη βέβαια, το ξέρω, και εσείς το ξέρετε, έχει αναπτυχθεί ένα σχέδιο προβολής της Αθήνας ως τουριστικού προορισμού, στο πλαίσιο της συνολικής μας επικοινωνίας ως χώρας, αλλά το θέμα δεν είναι μόνο επικοινωνιακό, είναι ουσιαστικό και απαιτεί και εφαρμογές και πράξεις προς όλες τις κατευθύνσεις και άμεσα.
Δεν μπορούμε να αφήσουμε το ζήτημα αυτό στη μοίρα του και να μιλάμε για το σύγχρονο ελληνικό κράτος, με μια πρωτεύουσα που ασθενεί και δεν έχει ισχυρή παρουσία στο εξωτερικό.
Και το ξέρουμε όλοι, έχουμε και τον πλούτο, και τις αξίες, και τα εργαλεία. Η Αθήνα είναι Μητρόπολη, είναι η πρωτεύουσα της Ελλάδας που μπορεί, που δημιουργεί. Αυτή η πόλη είναι δίπλα μας, είναι εκεί έξω και θέλει να εδραιώσει τη θέση της στην Ελλάδα, στην Ευρώπη, στην ευρύτερη περιοχή και στον κόσμο, πάντα για τους πολίτες της, τους κατοίκους της. Μένει να την ενισχύσουμε και να την αναδείξουμε.
Κλείνοντας, ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης θα αναλάβει τον κυβερνητικό συντονισμό. Και βεβαίως, πρωταρχικό ρόλο θα πρέπει να παίξει και η συνεργασία με την Αυτοδιοίκηση, για την παρακολούθηση και τη γρήγορη υλοποίηση όλων των πολιτικών μας για την Αθήνα.
Και σήμερα, δίνουμε ένα ραντεβού γι’ αυτό το θέμα στο μέσο του Σεπτεμβρίου, όπου και πάλι, σε αντίστοιχο Υπουργικό Συμβούλιο, θα κάνουμε την αποτίμηση και αξιολόγηση της εκτέλεσης των πολιτικών μας, που βεβαίως μέχρι τότε θα πρέπει να έχουν και θα έχουν προχωρήσει σε σημαντικό βαθμό.
Σας ευχαριστώ.
Δεν υπάρχουν σχόλια: